Excursies Eendenkooi Batenburg, een bijzondere plek
Van onze redactie
14 februari 2017
Eendenkooien vallen vaak nauwelijks op. Ze zien eruit als een min of meer rechthoekige plas waarop een paar slootjes uitkomen. Vaak groeit er wat riet omheen en staan er uitgeschoten knotwilgen aan de kant. Het lijkt niets bijzonders. Maar een groot deel van deze plassen en sloten kennen een bijzonder geschiedenis die soms teruggaat tot de 16e of 17e eeuw en hebben ooit een belangrijke economische betekenis gehad. Ze vormden vernuftige systemen om wilde eenden te vangen. Soms wel 20.000 per jaar. Tijdens de hoogtijdagen van deze zogenoemde eendenkooien telde ons land er een kleine 2.000. Een groot deel daarvan lag in Gelderland. En één daarvan ligt in de buurt van het middeleeuwse stadje Batenburg. Deze eendenkooi is door Geldersch Landschap & Kasteelen nauwgezet gerenoveerd en nog steeds in bedrijf. Alleen is de opbrengst aanmerkelijk lager dan vroeger. Hooguit 150 eenden worden er per jaar gevangen.
Vanaf februari tot en met juni organiseert het GLK elke maand een excursie in de eendenkooi van Batenburg. Jan Taat, vrijwillig educatief boswachter, begeleidt met een collega de excursies.
‘We leggen dan nauwkeurig uit waarom de eendenkooi deze vorm heeft’, vertelt Taat, terwijl hij in het kooikerhuisje op een maquette wijst. ‘We vertellen waarom het een plas is, met vier sloten, die samen de vorm hebben van een rogge-ei. De sloten zijn vangpijpen en gaan ieder een andere richting op. Aan het eind van de pijpen zit een afsluitbare kooi, het vanghokje. De kooiker, de man die de eendenkooi beheert, lokt met voedsel de wilde eenden van de plas naar een van de vangpijpen. Welke dat is, is afhankelijk van de windrichting, omdat eenden starten met vliegen tegen de wind in. Zitten de eenden eenmaal een eindje in de pijp dan stelt de kooiker zich achter hen op. Hij schreeuwt en maakt wilde bewegingen waardoor de dieren verder de pijp invliegen. Totdat ze in het vanghokje zitten.’ De kooiker vangt de eenden niet in zijn eentje. Hij wordt terzijde gestaan door zijn kooikerhondje en door andere eenden die tam zijn gemaakt en als lokeenden dienen voor de wilde eenden. Van belang voor een goed functionerende eendenkooi is de rust. Taat: ‘Dan voelen de eenden zich op hun gemak en keren ze elke dag terug.’ Dat is ook de reden waarom het kooikerhondje is geleerd niet te blaffen en kan de kooiker met de hond communiceren door armbewegingen. Rust is ook de reden dat er nog steeds in de buurt van elke eendenkooi die gebruikt wordt, een bordje staat met de tekst: Met recht van afpaling op 753 meter gemeten vanuit het midden van de kooi. Wat zoveel betekent als: recht op rust binnen dat gebied.
Excursies
Wie nog veel meer wil weten over eendenkooien, het belang van het kooikerbos en waarvoor geschilde wilgentenen worden gebruikt (en afbreken als er teveel sneeuw op ligt) kan zich opgeven voor een van de excursies in de eendenkooi Batenburg. De eerste excursie vindt plaats op 26 februari, aanvang 14 uur. Deelname: € 7,50 p.p. Donateurs Geldersch Landschap & Kasteelen € 4,00 p.p. op vertoon van een geldige donateurspas. Informatie: Jan Taat, tel. 06 - 83 086 024. Reserveren is noodzakelijk via www.glk.nl/evenementen.
Foto: Koos Dansen
Vanaf februari tot en met juni organiseert het GLK elke maand een excursie in de eendenkooi van Batenburg. Jan Taat, vrijwillig educatief boswachter, begeleidt met een collega de excursies.
‘We leggen dan nauwkeurig uit waarom de eendenkooi deze vorm heeft’, vertelt Taat, terwijl hij in het kooikerhuisje op een maquette wijst. ‘We vertellen waarom het een plas is, met vier sloten, die samen de vorm hebben van een rogge-ei. De sloten zijn vangpijpen en gaan ieder een andere richting op. Aan het eind van de pijpen zit een afsluitbare kooi, het vanghokje. De kooiker, de man die de eendenkooi beheert, lokt met voedsel de wilde eenden van de plas naar een van de vangpijpen. Welke dat is, is afhankelijk van de windrichting, omdat eenden starten met vliegen tegen de wind in. Zitten de eenden eenmaal een eindje in de pijp dan stelt de kooiker zich achter hen op. Hij schreeuwt en maakt wilde bewegingen waardoor de dieren verder de pijp invliegen. Totdat ze in het vanghokje zitten.’ De kooiker vangt de eenden niet in zijn eentje. Hij wordt terzijde gestaan door zijn kooikerhondje en door andere eenden die tam zijn gemaakt en als lokeenden dienen voor de wilde eenden. Van belang voor een goed functionerende eendenkooi is de rust. Taat: ‘Dan voelen de eenden zich op hun gemak en keren ze elke dag terug.’ Dat is ook de reden waarom het kooikerhondje is geleerd niet te blaffen en kan de kooiker met de hond communiceren door armbewegingen. Rust is ook de reden dat er nog steeds in de buurt van elke eendenkooi die gebruikt wordt, een bordje staat met de tekst: Met recht van afpaling op 753 meter gemeten vanuit het midden van de kooi. Wat zoveel betekent als: recht op rust binnen dat gebied.
Excursies
Wie nog veel meer wil weten over eendenkooien, het belang van het kooikerbos en waarvoor geschilde wilgentenen worden gebruikt (en afbreken als er teveel sneeuw op ligt) kan zich opgeven voor een van de excursies in de eendenkooi Batenburg. De eerste excursie vindt plaats op 26 februari, aanvang 14 uur. Deelname: € 7,50 p.p. Donateurs Geldersch Landschap & Kasteelen € 4,00 p.p. op vertoon van een geldige donateurspas. Informatie: Jan Taat, tel. 06 - 83 086 024. Reserveren is noodzakelijk via www.glk.nl/evenementen.
Foto: Koos Dansen
Dit bericht delen:
Advertenties
